GASTBLOG DOOR PETER GOEGEBEUR
Deze keer weer een gastblog door een externe expert!
Omdat RUBI Benelux actief is in België, Luxemburg en Nederland hebben we Peter Goegebeur gevraagd om een stuk te schrijven.
In België heeft Peter samen met Bert Uittenhove van RUBI Benelux de Belgische Innovatieve Tegel Academie (BITA) opgericht en zij stonden ook aan de wieg van de Europese Academie (EITA).
Peter Goegebeur is daarnaast ook voorzitter van het WTCB Technisch Comité HMV en Expert/Adviseur Technische Geschillen ‘Afwerking Bouw’ (specialiteit tegel- en mozaïekwerken).
Dit maakt hem de expert bij uitstek om een blog te schrijven over snij- en zaagtoleranties.
Alvast een voorbeeld van tegelwerk waarbij de tolerantiewaarden niet gerespecteerd zijn:
Er bestaan in wezen twee soorten tegelzetters: deze die zoveel mogelijk m² tegels willen plaatsen per dag, en diegenen die contentieus met hun vak bezig zijn en eerder prioriteit geven aan perfectie. In deze editie gaan we dieper in op de finesse van het snij- en zaagwerk, de aanverwante tools, met de nodige aandacht in de voorbereidingsfase.
Tegelzetten is niet enkel en alleen tegels plaatsen in de mortel of lijmspecie. Naast de werfinrichting met materiaal en materieel, is het exact opmeten van de te betegelen ondergrond(en) van zeer groot belang vooraleer de eerste tegel te plaatsen. Nadat alle controlecriteria doorlopen zijn, begint dit verhaal met het bepalen van de referentietegel. En dan denkt men in eerste instantie aan symmetrie. In tegelzetterstaal betekent een symmetrische plaatsing de verdeling van het tegelwerk met snijstukken die gelijk zijn en bovendien ten minste dan een halve tegel groot zijn.
Indien een vloer of wand professioneel verdeeld dient te worden is de hamvraag: “wordt het midden van mijn te betegelen ondergrond de tegel of de voeg?”
Dat er op de bouwwerf al eens discussies oplaaien over het resultaat van een voltooid tegelwerk hoeft geen betoog. Het lastige vooral is dat tolerantiewaarden op snij- en zaagwerk nergens in een richtlijn of Nationale Norm, laat staan Europese norm opgenomen zijn. Experts hebben dan het dan ook soms moeilijk om hun esthetisch standpunt te verdedigen en kunnen dan enkel afgaan op ervaring en strengere evolutie van de eisen van de moderne klant.
Dikwijls gaat het al evenzeer over de regelmaat van het snij- en zaagwerk. Het Belgisch WTCB (Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf) stelt bijvoorbeeld in de TV (Technische Voorlichting) 237 dat een afwijking van 1 mm vermeerderd met de werkelijke dimensionale tolerantie op de gebruikte tegel wordt toegestaan op de breedte van de voeg. Verder leest men: “Men meet de rechtheid van de voegen met een rechte lat van 2 m lengte. De zichtbare afwijking van de uitlijning mag niet meer bedragen dan 2 mm boven de maatafwijking van de tegel”. Dit betekent concreet dat alle tegels het beste even groot gesneden of gezaagd worden zodat een visueel storende afwijking wordt vermeden.
Veel vierkante meters of hoogwaardige kwaliteit? Hier is duidelijk niet voor het laatste gekozen:
Voor harde materialen zoals keramische tegels is waterzagen vaak een makkelijk middel om spanningsvrij te werken. Het water zorgt voor de nodige afkoeling van zowel zaagblad als tegel.
Op elk zaagblad staat vermeld in welke richting en aan welk toerental het blad moet draaien om efficiënt te functioneren. Het is belangrijk dat deze richtlijnen gerespecteerd worden vermits een te hoge snelheid tot een grotere warmteontwikkeling leidt. Ook de op de zaag uitgeoefende druk en snelheid hebben een invloed op het uiteindelijke resultaat. Men heeft algauw de neiging om veel te snel te willen zagen wat meestal zal leiden tot een onzuivere snede met een snellere slijtage van de schijf of plaatselijke verbranding tot gevolg.
Het zou natuurlijk maar al te eenvoudig zijn mocht een tegelzetter enkel van punt A naar punt B zijn tegels te moeten breken. Hoe ingewikkelder het snij-, zaag- en/of boorwerk, hoe efficiënter de methode en de hulpmiddelen moeten zijn om een perfecte (vooral zichtbare) eindafwerking te kunnen garanderen. Denk maar aan het aanpassen van tegels ter hoogte van kolommen, afwateringsputjes, douchegoten, inbouwverlichting, toe- en afvoerleidingen, schakelaars, klokputjes, enzovoort.
Het versnijden, zagen, boren en frezen van tegels kan een grote diversiteit van sneden of uitsparingen inhouden, bv. recht, vierkant, rond, trapezium, parallellogram, L- of U-vorm, enz. Om deze technieken correct uit te voeren is de keuze van het juiste gereedschap en hulpmiddelen een must: manuele tegelsnijplank, haakse slijper met aangepast zaagblad, boormachine, tegelzaag, freesmachine, XXL-snijlat, accuraat breekgereedschap, polierpads, speciale tangen (bv. mozaïektang, papegaaitang, …) e.d.m.
Met goed gereedschap en vakmanschap voorkom je dit soort afwerkingen:
WAAR DIENT MEN NU IN DE PRAKTIJK OP TE LETTEN? WIJ SELECTEERDEN 10 BRUIKBARE TIPS
- Meet altijd twee keer! Zo voorkomt u ongewenste meetfouten. Gebruik hiervoor eventueel een of meerdere vaste laserlijnen als referentiepunt om zo nauwkeurig mogelijke passtukken te kunnen meten en snijden of zagen.
- Indien je met een collega werkt, gebruik steeds dezelfde meter! Verschillende “meetstokken” kunnen zelfs enkele millimeters afwijken (rolband versus vouwmeter…).
- Zorg er voor dat uw tegel vrij is van vuil en stof. Een propere tegel laat zich gemakkelijker bewerken en spaart uw snijwieltje bij het manueel snijden met een snijplank.
- Markeer uw afgemeten stukken met een fijne lijn. Een potloodlijn bijvoorbeeld dat 3 mm dik getrokken is heeft geen enkele zin om precies snijwerk te willen uitvoeren!
De symmetrie van het snij- en zaagwerk is al even belangrijk als het snijden en zagen zelf. Rond een vloermatkader of afwateringsputje dienen de voegbreedtes overal gelijk te zijn. Een tolerantie van 1 mm mag in principe een maximale parallelle afwijking toelaten (zie foto hoe het niet moet)!
- Gebruik de juiste gereedschappen om tegels te bewerken! De snij-, zaag- en/of boorranden moeten zo zuiver mogelijk zijn. De juiste keuze van zaagblad, frees of snijwieltje in functie van het te bewerken materiaal (keramiek, natuursteen, kwartscomposiet) is hierbij van zeer groot belang.
- Bij gestructureerde keramische tegels gebruikt men het beste een snijwieltje (widia, titanium) met kleine diameter om een zuivere snede te bekomen.
- Kies uw snij- of zaagkant! Er zijn hier twee mogelijkheden, ofwel snijdt of zaagt men op de afgetekende lijn, ofwel snijdt of zaagt men links of rechts van de markering dat naderhand al dan niet zichtbaar blijft. De dikte van het zaagblad (in geval van het gebruik van een tafelzaag) kan hierin ook een grote rol spelen.
- Indien verstekken moeten gerealiseerd worden, gebruik dan specifiek gereedschap met aangepaste schijf of frees!
- Spanningsconcentraties vindt men het meest in de hoeken. Om deze spanningen in de tegels te beperken en zo onverwachte scheurvorming tijdens het verzagen te vermijden (thermische schokken incluis) is het aanbevolen om de hoeken eerst voor te boren of in te frezen met een voldoende grote diameter. Zorg hierbij voor regelmatige afkoeling van uw boor of frees tijdens deze werkzaamheden. Dit kan ‘droog’ met een pendelbeweging of ‘nat’ door waterkoeling.
Hoe groter de boordiameter is, des te kleiner de spanningsvelden in de hoeken zullen zijn. Let wel, meestal dient men de diameter van de boorgaten te beperken wegens de mogelijke zichtbaarheid na de plaatsing van het gesneden passtuk. - Werk de kanten perfect af! Dit komt steeds ten goede bij het opvoegen of opkitten. Hier bestaan zowel manuele als machinale polijsttools voor. Gebruik hierbij de juiste schuurpads (even informeren bij de adviseur van de fabrikant kan nooit geen kwaad…) of manuele polierblokjes.
EITA, de Europese Innovatieve Tegel Academie pleit alvast voor solitaire millimetertolerantie op snij- en zaagwerk, hetzij recht, vierkant of rond, maakt niet uit. Met het juiste gereedschap en een portie professionele vaardigheid, is één millimeter speling de maatstaf om de regels van de kunst en het goede vakmanschap hoog in het vaandel te dragen. Feilloos snij- en zaagwerk zou best wel eens het imago van een tegelzettersartiest kunnen weerspiegelen…
Vind je deze blog met informatie over snij- en zaagtoleranties interessant? Blijf dan vooral onze blogs lezen, er volgen er snel meer! Ondertussen kun je gratis lid worden van Club RUBI zodat jij als eerste op de hoogte bent van alle nieuwigheden.
Plaats commentaar